ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Πέτρινο . Στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Πέτρινου του Δήμου Φύλλου, στην είσοδο του χωριού από την Ιτέα, διαπιστώνεται επίσης η ύπαρξη αρχιτεκτονικών κατασκευών και κεραμικής της μέσης και ύστερης εποχής του χαλκού. Παράλληλα, από τον ίδιο χώρο προέρχονται αρκετά αγγεία πρωτογεωμετρικών και γεωμετρικών χρόνων (τύπου Buccero) που σήμερα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου. Στην είσοδο του χωριού από τη Συκεώνα αποκαλύφθηκε, επίσης, τμήμα τοίχου μεγάλου οικοδομήματος και τάφοι πρωτογεωμετρικής εποχής ενώ αρχιτεκτονικά λείψανα των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων απαντώνται σ’ όλους τους γύρω λόφους. Στη συμβολή των δρόμων από το Πέτρινο προς την Ιτέα και τον Άγιο Δημήτριο καταστράφηκε με μανία από τους κατασκευαστές της οδού Πέτρινου - Αγ. Δημητρίου τύμβος, ο οποίος περιείχε ταφές σε λίθινες λάρνακες φτιαγμένες από ψαμμόλιθο. Ορισμένα αγγεία της κλασικής εποχής και πήλινα ειδώλια παραδόθηκαν στη ΛΔ’ Ε.Π.Κ.Α. από ιδιώτες. Σε ανασκαφή του χώρου αποκαλύφθηκαν γύρω από τη θέση του τύμβου αρκετοί τάφοι, κιβωτιόσχημοι και καλυβίτες με πήλινες κεραμίδες.

Ορισμένοι ερευνητές, χωρίς πειθώ, τοποθετούν στον αρχαιολογικό χώρο του Πέτρινου την αρχαία πόλη Φάκιον.

Ο εντοπισμός της αρχαίας πόλης Φύλλος είναι αρκετά δύσκολος, καθώς δεν είναι ακριβώς γνωστή η θέση της. Η πόλη Φύλλος πρέπει να βρισκόταν σε άμεση σχέση και γειτνίαση με το Φυλλήιον Όρος. Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος (1,35) (3ος αι. π.Χ.) αναφέρει το τοπωνύμιο Φύλλιον και Φυλλήιον Όρος στις παρυφές της κοιλάδας του Ενιππέα. Οι μαρτυρίες όμως για το βουνό είναι ελάχιστες, καθώς η έρευνα δεν έχει πιστοποιήσει ακόμα ποιο από τα βουνά - το Δοβρούτσι ή ο Δογαντζής - λεγόταν Φυλλήιον Όρος. Είναι βέβαια πολύ πιθανόν ο Φύλλος είτε να έδωσε είτε να πήρε το όνομά του από το βουνό. Κάποιοι ερευνητές, όπως ο w. Leake και ο Ν. Γεωργιάδης, τοποθετούν την αρχαία πόλη στο χωριό Πέτρινος, ενώ ο F. Stahlin στο σημερινό ομώνυμο χωριό, υποδεικνύοντας ερείπια κοντά σε όμορφες πηγές, που ταιριάζουν στην ορεινή πόλη Φύλλος της Θεσσαλιώτιδας, η οποία είχε ένα ιερό προς τιμή του Φυλλίου Απόλλωνα. Ο δε Στράβων (τέλη 1ου αι. π.Χ. - αρχές 1ου αι. μ.Χ.) στα «Γεωγραφικά» αναφέρει «και ο Φύλλος, όπου Απόλλωνος του Φυλλίου ιερόν…». Σε αγρό στις παρυφές του βουνού υπάρχουν μεγάλοι γωνιόλιθοι και ορισμένοι τοποθετούν εδώ το ναό του Φυλλίου Απόλλωνα.

Ο J.C. Decourt θεωρεί ότι πρέπει να αποδοθεί στο Φυλλήιον ο πραγματικός του χαρακτήρας, δηλαδή ενός ορεινού όγκου, ενός συμπλέγματος λόφων ανάμεσα στον Τίτανο στα νοτιοδυτικά και στο Μαυροβούνι στα νοτιοανατολικά, έτσι όπως ακριβώς το είδε ο F. Stahlin. Οι επιτόπιες έρευνές του απέδειξαν μεν την ύπαρξη τριών μικρών οχυρών - καταφυγίων στο εδαφικό έξαρμα του Φυλλίου, χωρίς όμως αυτά να ταυτίζονται με την πόλη Φύλλος που την τοποθετεί στη Μαγούλα Παλιάμπελα.

Στην περιοχή της Μαγούλας Παλιάμπελα εκτείνεται ένας σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, στον οποίο διακρίνεται ο χώρος της ακρόπολης και ο χώρος της πόλης. Γύρω από τον εκτεταμένο γήλοφο, στο φρύδι, σε αρκετά σημεία διατηρούνται στοιχεία της οχύρωσης του αρχαίου οικισμού. Σημαντικό τμήμα της αρχαίας πόλης έχει καταστραφεί από την χρόνια και βαθιά άροση. Στους παρακείμενους αγρούς, εκτός από την κεραμική των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, έχει γίνει περισυλλογή τμημάτων αγγείων, εργαλείων και κοσμημάτων της μέσης και της ύστερης (μυκηναϊκής) εποχής του χαλκού. Με αφορμή τα έργα του αναδασμού του αγροκτήματος Φύλλου και των αποστραγγιστικών τάφων αποκαλύφθηκε τμήμα του νοτιοδυτικού νεκροταφείου της αρχαίας πόλης. Οι τάφοι ήταν πήλινες λάρνακες ή κατασκευασμένοι από πήλινες κεραμίδες λακωνικού τύπου. Ο σημαντικός αυτός αρχαιολογικός χώρος προτάθηκε στις αρμόδιες Υπηρεσίες και στο Δήμο Φύλλου να εξαιρεθεί από τη διαδικασία του αναδασμού.

Κοινότητα Πέτρινου

Στοιχεία αρχικής αναγνωρίσεως : Κοινότητα Πετρίνου , Β.Δ. 29/8/1912 , ΦΕΚ. Α 261)1912 . Προήλθε από τον τέως Δήμο Φύλλου . Αρχικά υπαγόταν στο Νομό Τρικάλων .

ΕΔΡΑ : Πέτρινο

Συνοικισμοί που αποτελούσαν την Κοινότητα αρχικά : Πέτρινο , Άγιος Δημήτριος, Δουβλατάν .

Συνοικισμοί που αποτελούν την Κοινότητα σήμερα : Πέτρινο , Μεσορράχη

Μετονομασία : Ο Συνοικισμός Δουβλατάν μετονομάστηκε Μεσορράχη , Δ. 12/3/1928 , ΦΕΚ. Α 81)1928 .

261Α - 31/8/1912 : O οικισμός Δουβλατάν προσαρτάται στην Κοινότητα Πετρίνου .

261Α - 31/8/1912 : Ο οικισμός Άγιος Δημήτριος προσαρτάται στην Κοινότητα Πετρίνου .

81Α - 14/5/1928 : Ο οικισμός Δουβλατάν της Κοινότητας μετονομάζεται σε Μεσορράχη .

145A - 15/4/1935 : O οικισμός Άγιος Δημήτριος αποσπάται από την Κοινότητα και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Αγίου Δημητρίου .

16/10/1940 : Ο οικισμός Μεσορράχη καταργείται .

82Α - 13/4/1944 : Η Κοινότητα υπήχθη στο Νομό Καρδίτσης από το Νομό Τρικάλων .

19/3/1961 : Αναγνώριση του οικισμού Μεσορράχη και προσάρτησή του στην Κοινότητα .

244Α - 4/12/1997 : Η Κοινότητα καταργείται και συνενούται με το Δήμο Φύλλου .

Δ.Δ.Πέτρινου: Ο Πέτρινος, βρίσκεται ανατολικά της Καρδίτσας περί τα 30 χλμ. Ανήκε στον τ. Δήμο Φύλλου με έδρα το Κοτσερί - Ιτέα.

Ο Πέτρινος είναι ένα παλιό και παραδοσιακό χωριό και έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, στην αρχαία πόλη Φάκιον. Και όπως φαίνεται δε διακόπηκε ποτέ η ζωή των ανθρώπων που έζησαν στο χώρο αυτό. Αναφέρεται από τα Βυζαντινά κείμενα γεγονός που αποδεικνύει ότι κατείχε σημαντική θέση στο γεωπολιτικό χώρο της Θεσσαλίας .

Το Φάκιον: Οι ερευνητές δεν έχουν καταλήξει με βεβαιότητα εάν η αρχαία πόλη Φάκιον είναι το σημερινό χωριό του Πετρίνου. Υπάρχουν διισταμένες απόψεις περί αυτού. Τα ευρήματα που έχουν δει το φως της ανασκαφής είναι μάλλον φτωχά. Σ’ αυτή τη θέση υπήρχε ένας οχυρωμένος βυζαντινός οικισμός , όπως δείχνουν τα υπολείμματα από κίονες και τείχη.

Κατά τον Άγγλο περιηγητή Ληκ, ο οποίος πέρασε από τον Πέτρινο και διανυκτέρευσε εκεί στις 6 Δεκέμβρη του 1809, το κύριο αγροτικό προϊόν του Πέτρινου ήταν το μέλι καθώς και τα γεωργικά προϊόντα, τα δε σπίτια φτωχικά και άκομψα. Πάντως τζαμί δε χτίστηκε ποτέ στον Πέτρινο, όπως σε άλλα καμποχώρια και κυρίως στο Γκουτζαλάρι-Μεγάλο χωριό-Κουτσιαρί.

Ο Ληκ έγραψε τα εξής : « Ο Πέτρινος με τα κτήματα του ανήκουν στον Μεχμέτ - Μπέη της Λάρισας , ο οποίος παραχωρεί τον σπόρο στους κολίγους γεωργούς και παίρνει το μισό της παραγωγής μετά την αφαίρεση της δεκάτης . Ο οικοδεσπότης που τον φιλοξένησε γεννήθηκε στα 1709 και είναι 100 χρονών . Από τον πατέρα του έμαθε ότι παλιότερα δεν υπήρχε εκκλησία σε κανένα γειτονικό χωριό και πως μια Κυριακή όλες οι Ελληνίδες είχαν το έθιμο να πηγαίνουν με του αραμπάδες σε μια παλιά εκκλησία που ακόμα διατηρείται » . Η παναιώνια ζωή του Πέτρινου ενισχύεται και από την ίδια την θέση του ,στα ριζά των απάτητων κάποτε βουνών που κατέφευγαν όλοι οι καμπίσιοι για να διασωθούν από τις αλλεπάλληλες βάρβαρες επιδρομές . Ο Ληκ συνεχίζει με αφήγηση του Πετρινίτη, ο οποίος δικαιολογημένα κραυγάζει : «Μας χάλασε η Αρβανιτιά . Πλιατσικολόγοι πολλοί μεταφέρθηκαν από τον Αλή και γιους του από την Αλβανία που καταβασανίζουν τους χωρικούς» . Κρίμα ,όμως, που ο Ληκ δεν καταγράφει το όνομα του οικοδεσπότη, ώστε να ξέρουμε αν υπάρχει σήμερα διαδοχή. Η ζωή αιώνων και η συνέχεια της κοινότητας του Πέτρινου επιβεβαιώνεται και από το Βιβλίο «Η Πρόθεση των Αφιερωτών» επτά κατοίκων του Πετρινού δηλαδή του Πέτρινου σήμερα, που ταξίδεψαν, προσκύνησαν και αφιέρωσαν τα υπάρχοντά τους, από βαθιά πίστη στο Θεό τους κι έτσι το 1530-1570 άρχισε η εγγραφή όλων των Αφιερωτών στο Μοναστήρι «Άγιος Βησσαρίωνας»Δούσικο Τρικάλων, κατά τον Κ. Σπανό .

Εκκλησίες:

-ο Άγιος Δημήτριος: χρονολογείται το 1802 και διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση(κινδυνεύει η Αγιογράφηση και το ξυλόγλυπτο τέμπλο). Η έβδομη Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λάρισας τον χαρακτήρισε ως διατηρητέο μνημείο .

-Παλιότερα υπήρχε και άλλη εκκλησία οι Άγιοι Ανάργυροι αλλά καταστράφηκε (κάηκε) επί τουρκοκρατίας για το λόγο ότι συνεδρίαζαν οι επαναστάτες και οι κλέφτες τουρκοφάγοι οι οποίοι δρούσαν στην ορεινή περιοχή που αποτελούσε ένα πολύ καλό κρησφύγετο.

-ο Άγιος Αθανάσιος στο Δουβλατάν(Μεσορράχη): πετρόκτιστος ναός που χρονολογείται στα 1768 . Είναι πετρόκτιστος και ο περίβολος . Θαυμαστές οι τοιχογραφίες του 1770. Ο γυναικωνίτης ,δικτυωτός με ξύλινους πήχες , είναι μοναδικός στις εκκλησίες της περιοχής μας. Αξιοθαύμαστα είναι το Τέμπλο, ο Άμνων, ο Δεσποτικός θρόνος , που είναι έργα Σαμαριναίων τεχνιτών από το 1807. Ακόμα υπάρχουν αξιόλογα εκκλησιαστικά βιβλία . Βέβαια ο ναός έχει έντονα τα σημάδια της εγκατάλειψης . Η σκάλα του γυναικωνίτη καθώς και το δάπεδο είναι θραυσμένα . Οι αγιογραφίες απ’το 1770 έχουν ξεθωριάσει , το ταβάνι είναι ετοιμόρροπο, ενώ υπάρχουν αξιόλογα εκκλησιαστικά βιβλία πεταμένα στο δάπεδο.

Το τοπικό πανηγύρι γίνεται στην γιορτή του Αγίου Νέστορος στις 27 Οκτωβρίου με την συμμετοχή πολλών πιστών από τα γύρω χωριά με γλέντια και χορό .

Παλιά Βρύση: είναι φυσική πηγή που πηγάζει από το βουνό. Έχουν γίνει έργα αναμόρφωσής της .

Το χωριό Πέτρινος , έχει να αναδείξει Λαϊκούς τραγουδιστές όπως οι :

Ζαμπούκας Γεώρ. 1900 - 1967 , Καραγιώτας Βάιος 1880 - 1972 , Γιώτας Γρηγ.1888 - 1953 , Χήρας Δημ. 1900 - 1943 , Ντινόπουλος Β. 1919 - 1979 .

Όργανα: Μπουκόρος Γρηγ . 1912 - 1984 , γκάιντα , Τασιούλης Κων/νος , 1902 - 1956 , βαρβάγγα , Κορδάς Γεώρ. 1901 - 1970 φλογέρα ξύλινη και σιδερένια .

Στον Αθλητισμό: σήκωναν βάρη με το καντάρι για να δείξουν την δύναμή τους , Τζαβέλας Ιωάν . 1907 - 1949 , Τασιούλης Θωμάς 1913 - 1968 .

Λιθάρι: Ζαμπούκας Λάμπρος 1889 - 1968 , Καραμήτρος Ευάγγελος 1969 - 1944,

Τασιούλης Αναστ.1897 - 1944 .

Δρόμος και πήδημα -Τριπλούν : Κωνσταντούλας Β. 1895 - 1950 , Κουρέλος Βασίλ. 1898 - 1955 , Μπακαβέλος Ευθύμιος 1900 - 1970 , Καραγιώτας Βάιος 1902 - 1975 ,

Θεοχάρης Κων/νος 1895 - 1948 , Μητράκος Δημ. 1905 - 1955 , Γιώτας Αριστ. 1900 - 1970 , Μαργιάνος Αθαν. 1895 - 1950 .

Ο Πληθυσμός σύμφωνα με τις απογραφές

Έτος Κάτοικοι

1920 Πέτρινο 316

1920 Άγιος Δημήτριος 253

1920 Δουβλατάν 98

1928 Πέτρινο 454

1928 Άγιος Δημήτριος 277

1928 Μεσορράχη(Δουβλατάν) 74

1940 Πέτρινο 341

1951 Πέτρινο 508

1961 Πέτρινο 495

1961 Μεσορράχη 86

1981 Πέτρινο 438

1988 Πέτρινο 526

1991 Πέτρινο 374

2001 Πέτρινο 371